Chế độ dinh dưỡng người cao tuổi

Dinh dưỡng người cao tuổi đang là vấn đề đang được mọi người quan tâm. Với người cao tuổi, bảo vệ sức khỏe có vai trò rất quan trọng.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp họ nâng cao sức đề kháng, phòng tránh nhiều bệnh tật. Ngược lại, khi chế độ dinh dưỡng thiếu hay thừa các chất đều có thể gây ra các loại bệnh nghiêm trọng. Vì vậy, những người trong gia đình cần chú ý quan tâm, chăm sóc người cao tuổi, đặc biệt là về chế độ dinh dưỡng người cao tuổi.

Người cao tuổi thường có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng. Tình trạng dinh dưỡng kém thường là do chán ăn, ăn quá ít hoặc chế độ ăn không đủ dinh dưỡng. Trên thực tế còn có thể do nhiều nguyên nhân khác về thể chất, tâm lý và xã hội.

Dinh dưỡng kém ở người già có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như:

• Hệ thống miễn dịch yếu làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, dễ mắc bệnh;
• Vết thương lâu lành;
• Suy dinh dưỡng cũng làm mất lớp cơ, loãng xương có thể dẫn đến ngã và gãy xương.

Sau đây, chính là những điều cần lưu ý trong chế độ dinh dưỡng dành cho người cao tuổi. Hãy cùng Caongua.vn tìm hiểu nhé!

Chế độ dinh dưỡng người cao tuổi

Ăn đầy đủ và cân đối

Người cao tuổi sẽ ít hoạt động hơn so với thời trẻ, từ đó dẫn đến các chức năng cơ quan suy giảm, nhu cầu năng lượng cũng giảm. Chính vì vậy mà bữa ăn của người cao tuổi nên cân bằng tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất; uống đủ nước; không ăn mặn, hạn chế thực phẩm chế biến lại; tránh xa các chất có hại…

Đối với người cao tuổi, cần giảm khẩu phần ăn so với thời trẻ, trước hết là ăn giảm chất đường bột:

• Nhu cầu năng lượng ở người cao tuổi sẽ giảm 20 – 30% so với người 25 tuổi.

• Đối với tinh bột, nên ăn ở mức vừa phải. Mỗi bữa chỉ nên ăn 1-2 lưng bát cơm, ăn nhiều rau xanh, khoai củ để cung cấp chất xơ và ngăn ngừa táo bón.

Ngoài ra, nên ăn các món luộc, hấp, hạn chế các món xào, rán, chất béo từ mỡ động vật. Chất béo ưu tiên sử dụng là chất béo chưa no như các loại dầu thực vật, hạn chế ăn mỡ động vật, bổ sung thêm omega – 3 tốt cho hệ tim mạch.

Về chế độ dinh dưỡng người cao tuổi cần lưu ý:

• Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, tạo không khí vui vẻ thoải mái.
• Khi ăn, cần nhai chậm nhai kỹ thức ăn.
• Nên ăn thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn sẽ ngon hơn.
• Các món ăn chế biến mềm, thái nhỏ, hầm kỹ để phù hợp với hàm răng yếu và dễ tiêu hóa.
• Không ăn quá no, nhất là vào buổi tối, sau khi ăn xong nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút sẽ giúp dạ dày nhào trộn thức ăn và dễ tiêu.

Ăn giảm thịt, giảm chất béo và giảm muối

Về chất đạm, nhu cầu Protein từ 60-70 gram/ngày, trong đó đạm động vật chiếm 30% tổng số Protein. Người cao tuổi ăn ít thịt, thay vào đó nên lựa chọn các thực phẩm giàu canxi như: Cá, tôm, cua.

Các Protein thực vật như đậu đỗ, vừng lạc, đậu phụ vì chúng có nhiều chất xơ giúp thải lượng Cholesterol. Hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều Cholesterol như: nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần và ăn thêm sữa chua (dễ tiêu và có lợi cho tiêu hóa).

Người cao tuổi dễ bị thiếu hụt đạm do việc tiêu hóa, hấp thụ đạm kém, dẫn đến gầy yếu, trí nhớ kém, suy giảm hệ thống miễn dịch… Nên bổ sung thực phẩm như thịt, cá trứng sữa, lạc, vừng, sản phẩm chế biến từ đậu.

Về chất béo, nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật, tỷ lệ chất béo thực vật chiếm 35% tổng lượng chất béo. Dầu thực vật tốt với người có tăng huyết áp, không có Cholesterol và ít Acid béo bão hòa (dưới 40%) hơn mỡ động vật.

Ngoài giảm cơm, người cao tuổi cần chú ý giảm thịt, giảm mỡ, giảm đường.

Ngoài ra, ăn hạn chế các thực phẩm có hàm lượng muối cao như các loại dưa cà muối. Hạn chế những đồ ăn, thức uống gây mất ngủ như: Cà phê, chè đặc. Hạn chế ăn mặn, lượng muối ăn dưới 150g/người/tháng, vì ăn muối nhiều có liên quan đến bệnh tăng huyết áp.

Ăn thêm đậu, lạc, vừng và cá

Ở người cao tuổi, tiêu hóa hấp thụ chất đạm đều kém nên dễ xảy ra tình trạng thiếu chất đạm. Ở đậu, lạc, vừng và cá có nhiều chất đạm, ngoài ra chúng lại có nhiều chất dầu giúp đề phòng các bệnh về tim mạch. Cho nên người cao tuổi nên ăn nhiều món ăn từ đậu tương như đậu phụ, sữa đậu nành, tào phớ.

Mỗi gia đình nên có một lọ vừng lạc để bổ sung cho bữa ăn hằng ngày. Mỗi tuần ăn 2-3 bữa cá. Nên ăn cá nhỏ, kho nhừ hai lửa để ăn được cả xương có thêm canxi đề phòng bệnh xốp xương ở người cao tuổi. Ðậu, lạc, vừng, cá có tác dụng phòng, chống các bệnh tim mạch; đậu phụ còn có tác dụng phòng chống ung thư.

Ăn nhiều rau tươi, quả chín

Người cao tuổi cần chú ý ăn nhiều rau để có chất xơ kích thích nhu động ruột, tránh táo bón. Các chất xơ trong rau quả còn có tác dụng như cái chổi quét hết các chất bổ béo thừa đẩy ra theo phân, giúp cơ thể phòng chống bệnh xơ vữa động mạch. Rau tươi, quả chín còn cung cấp các chất dinh dưỡng hết sức quan trọng đối với người cao tuổi là các vitamin và chất khoáng. Người cao tuổi nên bổ sung các loại vitamin nhóm B, C, D… và các khoáng chất quan trọng như sắt, canxi, kẽm… để tăng cường sức đề kháng.

Uống đủ nước theo nhu cầu

Người cao tuổi thường thường uống ít nước do sợ đi tiểu nhiều, mất ngủ. Nước giúp cho tiêu hóa tốt hơn và đào thải các chất cặn bã của cơ thể. Uống từ 1.5-2 lít nước/ một ngày, cần chủ động uống nước không chờ khát mới uống.

Để làm chậm quá trình lão hóa và duy trì cân nặng hợp lý bằng việc tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày. Mỗi buổi sáng dậy vận động 30 phút, trưa nằm nghỉ hoặc ngủ 15 phút, tối nên đi bộ 30 phút giúp ngủ ngon hơn. Ði bộ là cách vận động tốt nhất, phù hợp với người cao tuổi và có thể phòng bệnh xơ cứng động mạch, và cải thiện tình trạng đau mỏi xương.

Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng người cao tuổi

Sau đây là một số điều mà chúng ta cần lưu ý để có một chế độ dinh dưỡng người cao tuổi hợp lý:

• Nên uống mỗi ngày 1 ly sữa ít béo, ít đường để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể;

• Sinh hoạt điều độ, ăn ngủ đúng giờ, kết hợp vận động để tiêu hóa tốt hơn, cải thiện sức khỏe;

• Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày và tạo không khí vui vẻ, thoải mái khi ăn;

• Khi ăn nên ăn chậm, nhai kỹ;

• Ưu tiên chế biến các món hấp, luộc nhừ thay thế món rán, nướng để giảm hấp thu cholesterol và giúp tiêu hóa dễ dàng hơn;

• Cần thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh thực đơn quá đơn điệu để ăn uống ngon miệng hơn;

• Nên chế biến các món ăn mềm, nhừ, thái nhỏ để nhai nuốt và tiêu hóa dễ hơn;

• Không ăn quá no, đặc biệt là vào buổi tối;

• Sau khi ăn nên ngồi tại chỗ hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút để giúp dạ dày nhào trộn thức ăn, dễ tiêu hóa hơn.

Tóm lại, người cao tuổi nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tinh thần thoải mái, thực hiện chế độ vận động vừa sức, phù hợp với sức khỏe và tuổi tác của từng người để có tuổi thọ tốt hơn.

Hiện tượng lão hóa không thể dừng lại theo thời gian, nhưng nếu biết vận dụng thời gian để tập thể dục thì chẳng những sức khỏe của người cao tuổi sẽ cải thiện mà còn làm quá trình lão hóa chậm hơn. Bên cạnh đó, mỗi gia đình tiếp tục phát huy truyền thống đạo đức dân tộc trong việc tôn trọng, chăm sóc người cao tuổi.